Warszawa. Tomas Tranströmer spotkał się z czytelnikami
Laureat literackiej Nagrody Nobla w 2011 r., szwedzki poeta Tomas Tranströmer odwiedził w piątek Warszawę. Twórca spotkał się z czytelnikami z okazji premiery polskiego przekładu najobszerniejszego zbioru jego utworów pt. "Wiersze i proza 1954-2004".
Tranströmer (na zdjęciu) podczas spotkania w Teatrze na Woli siedział na widowni wraz ze swoją żoną Monicą. Jego wiersze - m.in. "Pejzaż ze słońcami", "Izmir o trzeciej" i "Seminarium oniryczne" - oraz fragmenty prozy wspomnieniowej czytał aktor Krzysztof Globisz. Publiczność usłyszała także utwory muzyczne w wykonaniu Tranströmera - "Preludium na lewą rękę" Aleksandra Skriabina i "Pastorale", napisane specjalnie dla poety przez szwedzkiego kompozytora Lennarta Hedwalla.
Dla Tranströmera, który w następstwie wylewu jest jednostronnie sparaliżowany i porusza się na wózku inwalidzkim, publiczne występy są zawsze dużym wysiłkiem. Mimo niedowładu i utraty mowy poeta nie unika spotkań z czytelnikami. W komunikowaniu pomaga mu żona Monica. Małżeństwo kontaktuje się ze sobą za pomocą własnego, zrozumiałego tylko dla obojga języka.
Wiersze noblisty często opisują "momenty przejścia pomiędzy porami roku jawą a snem, nocą a dniem, życiem a śmiercią" - powiedział w piątek tłumacz utworów poety prof. Leonard Neuger. Wiele wierszy Tranströmera - w ocenie tłumacza - to "migawki, które wprawiają nas w zdumienie, olśnienia w widzeniu świata". Neuger zauważył, że poeta potrafi w miniaturach wyrazić bardzo odkrywcze i krystalicznie czyste myśli. Lubianą przez niego formą jest haiku. Obok miniatur Tranströmer tworzy także dłuższe formy, opowiadające historie z jego życia.
Tranströmer w młodości odebrał wykształcenie muzyczne, marzył o karierze kompozytora. Pisząc wiersze często inspirował się muzyką. Po wylewie w 1990 r., gdy poeta poświęcił się pisaniu, muzyka stała się dla niego jeszcze ważniejsza. Gra lewą sprawną ręką; wiele z wykonywanych przez niego utworów zostało napisanych specjalnie dla niego przez kompozytorów współczesnych.
W poniedziałek Tranströmer odwiedzi Kraków. Premiera książki poety odbyła się w stolicy w ramach 3. edycji Warszawskich Targów Książki, które potrwają w Pałacu Kultury i Nauki do niedzieli.
Tom "Wiersze i proza 1954-2004", którego premiera odbyła się w piątek, ukazał się w Szwecji w zeszłym roku z okazji 80. urodzin poety. Jest to obecnie najobszerniejszy zbiór utworów Tranströmer. Polski przekład przygotowali Magdalena Wasilewska-Chmura i Leonard Neuger, publikacja ukaże się nakładem wydawnictwa a5.
Książka Tranströmera zawiera wszystkie wiersze, które noblista opublikował w swoich tomach poetyckich, od "17 wierszy" z 1954 r. do wydanego w 2004 r. tomu "Wielka zagadka". W publikacji znajduje się też prozatorski utwór "Wspomnienia mnie widzą" z 1993 r. oraz dziewięć wierszy haiku "Więzienie", które poeta napisał w 1959 r., a opublikował w 2001 r.
Laureat literackiej Nagrody Nobla w 2011 r. to obecnie jeden z najbardziej rozpoznawalnych na świecie przedstawicieli szwedzkiej literatury. Akademia Noblowska doceniła Tranströmera "za to, że w zwięzłych i przejrzystych obrazach daje nam ożywcze spojrzenie na rzeczywistość".
80-letni poeta, który przez wiele lat pracował jako psycholog, w swoich wierszach przedstawia zderzenie ludzkiej psychiki z oderwaną od natury współczesną cywilizacją. Sam poeta swoje wiersze nazywa "miejscami spotkań", gdzie zestawia ze sobą światło i ciemność, rzeczy zewnętrzne i schowane głęboko, bo "takie połączenia tworzą najbliższy obraz człowieka".
Urodzony 15 kwietnia 1931 r. w Sztokholmie Tranströmer zaczął pisać wiersze jako nastolatek. Studiował historię literatury i religii, a także psychologię na uniwersytecie w Sztokholmie. Przez kilka lat był asystentem na wydziale psychologii, a w 1960 roku zaczął pracę w Roxtunie - szwedzkim ośrodku dla trudnej młodzieży.
Pierwszy zbiorek - opublikowany w 1954 roku "17 wierszy" - uznany został w Szwecji za jeden z najbardziej interesujących debiutów dekady. W kolejnych tomikach poeta opisywał m.in. swoje podróże po Bałkanach, Hiszpanii i Afryce.
Tranströmer jest też tłumaczem, przekładał na szwedzki m.in. wiersze Czesława Miłosza. W Polsce ukazały się takie zbiorki jego wierszy jak m.in. "Moja przedmowa do ciszy" (1992), "Muzeum motyli" (1994), "Gondola żałobna" (1996), "Późnojesienny labirynt" (1997), "Niebieski dom" (2000), "Podsłuchany horyzont" (2005).
