Artykuły

Miniony rok w toruńskiej kulturze nie obfitował w zbyt wiele widowiskowych działań artystycznych. To był czas mozolnego podnoszenia się po porażce naszych starań o tytuł Europejskiej Stolicy Kultury - pisze Grzegorz Giedrys w Gazecie Wyborczej - Toruń.

To był rok Tofifestu. Toruński festiwal filmowy od kilku sezonów błyskotliwie się rozwija, jednak dopiero teraz pokazał pełnię swoich możliwości. W czerwcu do naszego miasta przyjechali znani reżyserzy, aktorzy i producenci filmowi. Irlandczyk Jim Sheridan i Czech Jiri Menzel przeprowadzili swoje lekcje mistrzowskie - pokazali młodym filmowcom i aktorom kawałek swojego reżyserskiego warsztatu. Tofifest dał się znów poznać jako najbardziej autorski projekt festiwalu filmowego w kraju - był zarazem blisko twórcy i widza, nie rozwijał czerwonych dywanów, choć gościł sławy i znakomitości. Impreza znalazła swoją publiczność i dzięki temu pod koniec czerwca miasto myśli o filmie. Tofifest pomógł także lokalnemu środowisku - dzięki imprezie w naszym regionie powstaje coraz więcej niezależnych produkcji filmowych.

Największym wydarzeniem muzycznym był koncert Roda Stewarta na żużlowej Motoarenie. Wielu podejrzewało, że do Torunia przyjedzie podstarzała gwiazda rocka, która da kolejny rutynowy koncert. 66-letni Stewart nie oszczędzał się w czasie tego prawie dwugodzinnego koncertu. Kilkakrotnie przebierał się, nieustannie biegał po scenie, w czasie wykonywania jednej z piosenek puścił w publiczność 50 piłek. Wykonał swoje największe przeboje, a znane utwory innych wykonawców zaśpiewał z taką brawurą, jakby od lat były w jego repertuarze. Okazało się, że Stewart - jeden z największych piosenkarzy w dziejach muzyki popularnej - nie jest napuszonym gwiazdorem: dobrze się bawił przed polską publicznością, dał popis geniuszu i scenicznej precyzji. Egzamin zdała Motoarena, która nadaje się na duże koncerty.

Klasę potwierdził także Instytut B61, który w tym roku przedstawił trzy spektakle. Widowiska, łączące nowe media z nauką, poznała nawet publiczność w Gdańsku. Wystąpili na nich m.in. piosenkarze Katarzyna Groniec, Mariusz Lubomski i Maja Koman, projekt Kim Nowak braci Waglewskich, raper L.U.C., zespół Sofa i Stanisław Tym.

2010 rok należał w toruńskiej kulturze do klubu eNeRDe, który wytyczał wówczas nowe ścieżki myślenia o życiu artystycznym w mieście. 12 miesięcy później jego znaczenie w lokalnych hierarchiach lekko podupadło, mimo że klub sprawnie animuje lokalną scenę didżejską i rozwija swoje studio nagrań. Publikę, którą interesuje się sztuką współczesną, podebrał mu Kontrapunkt, organizujący regularne wystawy fotografii. Do tego jeszcze coraz ciekawszą ofertę koncertową tworzy Lizard King przy ul. Kopernika 3, który obok rewelacji sezonu typu Luxtorpeda potrafi zaprosić widzów na występ Zakopower. Największe uznanie należy się zaś pubowi Pamela, który do niedawna torunianie kojarzyli jedynie dzięki taniemu piwu i darmowym koncertom bluesowym. Skromny lokal z ul. Legionów wytłoczył kilka singli winylowych m.in. Kobranocki, Bikini i Rejestracji, opublikował debiutanckie płyty formacji Aberdeen i Ergo oraz przypomniał po latach zespół MGM. W swoim katalogu Pamela ma już niemal 20 wydawnictw. Do tego jeszcze klub współorganizował festiwal rockowy w Od Nowie.

Mocną pozycję na polskim rynku muzycznym utrzymał zespół Manchester, który wydał jesienią swoją drugą płytę. Pojawiło się kilka nowych zjawisk jak m.in. postrockowa Jesień, Ser Charles z melodeklamacjami Stefana Kornackiego, ilustracyjny Arouser. Sukcesy odnosili eksperymentatorzy z HATI oraz didżeje Chmielix i Funktion. 2011 rok do udanych mogą zaliczyć triphopowe Pchełki i rockowy Hotel Kosmos, mimo że nie doczekali się nowych wydawnictw.

To był dobry sezon Teatru Horzycy, pomimo tego, że prowadzony przez toruńską instytucję festiwal Kontakt ze względów finansowych odbywa w cyklu dwuletnim. Siłą naszego teatru były wysmakowane wydarzenia na scenie kameralnej. Na uwagę zasługuje "Ich czworo" [na zdjęciu] w inscenizacji Kariny Piwowarskiej, która w zupełnie nowym świetle przedstawiła znany dramat Gabrieli Zapolskiej - wszystko dzięki atrakcyjnej wizji reżyserskiej. Jacek Jabrzyk w niespełna godzinie zamknął "Dziady" Mickiewicza - uświadomił toruńskiej publiczności, że wszelkie wzorce współczesnego patriotyzmu, nacjonalizmu, a nawet spory polityczne są zakorzenione w języku polskiego romantyzmu. Iwona Kempa potwierdziła swój reżyserski kunszt w niezwykle precyzyjnej "Mrocznej grze" Carlosa Murillo, w której wystąpili aktorzy krakowskiej szkoły teatralnej.

Warto docenić także pozostałe toruńskie zespoły. Niezależny Teatr Wiczy prezentował swoje spektakle w Madrycie, Londynie, Edynburgu, Mińsku, Kijowie, Moskwie, Pekinie i Tokio. Na wielkie brawa zasługuje "Baron Münchhausen. Odsłona druga" - spektakl Wojciecha Szelachowskiego w Baju Pomorskim bawi od samego początku.

Nie sposób nie zauważyć także codziennej pracy wielu toruńskich instytucji kultury. Dwór Artusa dynamicznie otwiera się na coraz młodszą widownię, Wozownia jest najaktywniejszą galerią sztuki współczesnej w Toruniu, coraz więcej różnorodnych działań proponuje także Muzeum Etnograficzne, a placówki takie jak Galeria i Ośrodek Plastycznej Twórczości Dziecka, Dom Muz i Młodzieżowy Dom Kultury biorą na siebie ciężar edukacji artystycznej. W końcu rozpoczął się generalny remont bielańskiej Od Nowy - najważniejszego miejsca na muzycznej mapie Torunia.

W tym roku nie zabłysła u nas żadna nowa gwiazda. Sukcesy artystów są na ogół wynikiem pracy całych zespołów: beatbokser Tomasz Cebo nie zaistniałby w kraju, gdyby nie prowadzone przez niego eNeRDe, a Stefan Kornacki nie prezentowałby swoich instalacji w Europie, jeśliby nie wypróbował ich wcześniej na widowiskach Instytutu B61. Nawet festiwalowe sukcesy filmowca Marcina Gładycha w jakimś stopniu zależą od sprawności organizacyjnej twórców festiwalu Tofifest. Toruńska kultura czeka na swojego lidera.