Artykuły

Izabella Cywińska, znana najbardziej ze swojego "kresowego" serialu "Boża podszewka" debiutuje w Teatrze Powszechnym. Autorka "Kochanków z Marony" przygotowała tu adaptację jednej z najgłośniejszych amerykańskich sztuk minionego wieku - "Czarownice z Salem" Arthura Millera

Miller, nagrodzony Pulitzerem za "Śmierć komiwojażera" syn polsko-żydowskich imigrantów, a przez kilka lat mąż Marilyn Monroe, "Czarownice..." napisał w trakcie zimnej wojny w 1953 roku, by rozprawić się z maccarthyzmem, którego sam padł ofiarą.

Pisząc tę sztukę dramaturg sięgnął do wydarzeń z 1692 roku. Wówczas we wsi Salem doszło do największej epidemii czarów w historii Ameryki. Wszystko rozpoczęło się w domu pastora, gdzie dwie kilkunastoletnie dziewczynki, spędzając czas w towarzystwie indiańskiej niewolnicy i słuchając jej magicznych opowieści, zaczęły wpadać w trans, zachowując się przy tym jak opętane. W związku z tym, że nie stwierdzono u nich żadnej choroby, postawiono je przed sądem. Finałem długiego procesu było skazanie na śmierć kilkunastu dziewcząt posądzonych o odprawianie czarów.

Miller właśnie w oparciu o te XVII-wieczne procesy w rzeczywistości mówi o maccarthyzmie - sterowanej przez senatora Josepha McCarthy'ego kampanii oskarżającej o działalność komunistyczną osobistości ze świata władzy i w show-biznesu w Stanach Zjednoczonych, co doprowadziło do ostrych podziałów społecznych i politycznych.

Dzięki użyciu dramatycznego chwytu sztuka Millera stała się uniwersalna i do dziś znakomicie funkcjonuje w różnych częściach świata, pokazując ludzkie przywary i funkcjonowanie mechanizmów społecznych.

- Postanowiłam sięgnąć po ten tekst, by na przykładzie procesów czarownic zastanowić się w jaki sposób te procesy odbywają się u nas - mówi Izabella Cywińska. - Nie jest to jednak spektakl doraźnie polityczny. Zwracam w nim uwagę na wartości uniwersalne, na rzeczy, które w społeczeństwie funkcjonują od zawsze. Nie wskazuję też na konkretny okres, w którym rozgrywa się akcja. Ani kostiumy, ani przedmioty tego nie wyjaśniają - dodaje reżyser. W spektaklu występują m.in. Zbigniew Zapasiewicz, Kazimierz Kaczor, Tomasz Sapryk, Jarosław Gruda, Krzysztof Stroiński, Anna Moskal, Karina Seweryn i Olga Sawicka. Muzykę skomponował Jerzy Satanowski.

Teatr Powszechny, "Czarownice z Salem", reż. Izabella Cywińska, premiera 30 listopada.