"Umarła klasa" odżyła na DVD
Wczoraj w warszawskiej Zachęcie odbyła się premiera filmu "Umarła klasa. Seans Tadeusza Kantora". To zapis sztuki Kantora "Umarła klasa" w reżyserii Andrzeja Wajdy po raz pierwszy wydany w formacie DVD
Trudno w to uwierzyć, ale jest to w ogóle pierwsze w Polsce profesjonalne wydawnictwo DVD związane z Kantorem i teatrem Cricot 2. Film ukazał się dzięki pomocy Janusza Palikota, TYP SA i Studia Filmowego "Propaganda", które odnowiło wizję i fonię zapisu z 1976 roku. To pierwszy z kilku projektów Cricoteki, która zmierza do wydania i kolejnych inscenizacji kantorowskich właśnie w formacie DVD.
"Umarła klasa" miała premierę 15 listopada 1975 roku w krakowskiej Galera Krzysztofory. Spektakl był zapowiedzią kantorowskiego "teatru śmierci"; na scenie umarli wracają na swoje miejsca w ławkach szkolnych, potem sadzają w nich manekiny, by rozpocząć szalony taniec - zapętlony koszmar senny, gdzie żywi występują obok umarłych. Kantor pisał: "Jego [manekina - przyp. red.] pojawienie zgadza się z moim przekonaniem coraz mocniejszym, że życie można wyrazić w sztuce jedynie przez brak życia, przez odwoływanie się do śmierci, przez pozory, przez pustkę i brak przekazu. Manekin w moim teatrze ma stać się modelem, przez który przechodzi silne odczucie śmierci i kondycji umarłych. Modelem dla żywego aktora". Tyle o samym spektaklu. Przyjrzyjmy się, jak został wydany jego filmowy zapis.
Czarne, oszczędne, tekturowe pudełko utrzymane jest w stylistyce kantorowskich klepsydr. Czerń dominuje również w oprawie menu. Prócz samego filmu wydawnictwo zawiera masę dodatków. "Klasa szkolna" to tekst Kantora traktujący o wspomnieniach i pewnym oknie; czyżby tym samym, które w spektaklu dzierży Maria Górecka? Unikatowe są też materiały z prywatnego archiwum Andrzeja Wajdy: oryginalne fotografie i krótki szkic reżysera "Byłem asystentem Tadeusza Kantora", traktujący o scenie kręconej na pl. Nowym (u Wajdy akcja spektaklu kilkakrotnie wychodzi poza mury Krzysztoforów). Fachowo wydanej całości dopełniają reprodukcje rysunków Kantora do spektaklu, fotografie Wojciecha Szperla, bibliografia i opis tournee. Można też porównać obraz przed i po renowacji. Dobrze również, że film nagrany jest w wersji "region 0", co oznacza, że można odtwarzać go na całym świecie; dostępne są też napisy angielskie, francuskie, hiszpańskie, niemieckie i włoskie.
Film będzie dostępny w sprzedaży wraz z książką Jana Kotta "Kadysz. Strony o Tadeuszu Kantorze" i można będzie go kupić (w cenie ok. 43 zł) w krakowskiej Cricotece (ul. Kanonicza 5 i Sienna 7/5) lub na stronie wydawcy (www.terytoria.com.pl).
Cieszmy się zatem, bo wreszcie pojawiło się na polskim rynku wydawnictwo DVD na miarę mistrza Tadeusza - wydane z klasą i pomysłem. Teraz czekamy na kolejne.
