Łódź. Urodziny Henryka Ryla w Arlekinie
W piątek 26 lutego Teatr Arlekin świętuje 100. rocznicę urodzin swojego założyciela Henryka Ryla.
Henryk Ryl (1911-1983) - reżyser, autor sztuk, teoretyk teatru, publicysta, nauczyciel, wieloletni redaktor czasopisma "Teatr Lalek", działacz ZASP-u i przewodniczący Zarządu Polskiego Ośrodka Lalkarskiego UNIMA, dyrektor Teatru "Groteska II" w Krakowie, założyciel i wieloletni dyrektor Teatru Lalek "Arlekin" w Łodzi. Urodził się 25 lutego 1911 roku w Petersburgu.
Teatrem lalek zainteresował go brat, z inicjatywy którego stworzyli domowy teatr kukiełek. Swoją pasję dzielił także z żoną Marią. Razem założyli pierwszy na tamtych terenach objazdowy teatr lalek.
Nawet wojna nie przeszkodziła mu w rozwijaniu swoich zainteresowań teatrem lalek. Wręcz odwrotnie, przebywając w obozach jenieckich (w Bydgoszczy, Toruniu, Arnswalde, Kluczborku oraz w Murnau) mógł ćwiczyć swój warsztat lalkarki - był współautorem tekstu do pierwszego obozowego przedstawienia "Żadna praca nie hańbi" (1941). Wkrótce Ryl stał się głównym inicjatorem i organizatorem przedstawień obozowych działającego przez cztery lata teatru. W czasie pobytu w obozie spotkał się po raz pierwszy z Leonem Schillerem, który bardzo cenił działalność Ryla i całej grupy lalkarzy oraz świetnie znał problematykę teatru lalek. Znajomość z Schillerem miała bardzo duży wpływ na kształtowanie się osobowości artystycznej Ryla. Tuż po wojnie (w lipcu 1945 roku) rozpoczęli współpracę w Lingen, gdzie Schiller założył polski Teatr Ludowy i zaproponował Rylowi kierownictwo działającego przy nim Teatru Kukiełek.
W 1945 Ryl wyjechał z Lingen i powrócił do Krakowa, gdzie podjął próbę wskrzeszenia działalności zadłużonej "Groteski". Udana premiera sztuki "Kolorowe Piosenki" (1946), którą Ryl napisałam pod pseudonimem Grzegorz Frant, rozpoczęła trzyletni okres jego dyrektury w Teatrze. W przeciwieństwie do swoich poprzedników, którzy mieli ambicje stworzenia teatru lalek dla dorosłych, Ryl wiedział, że chce kierować przedstawienia do dzieci.
W 1948 roku Ryl przeniósł się do Łodzi, gdzie skoncentrował się na tworzeniu nowej sceny lalkowej. W 1949 roku założył Teatr Lalek "Arlekin", z którym związał się już na zawsze. Do 1964 roku był tam dyrektorem i kierownikiem artystycznym, następnie do 1974 tylko kierownikiem artystycznym, a do 1978 pozostawał reżyserem i konsultantem programowym. Ostatni raz reżyserował w 1982 roku swoją sztukę "Marcinek zuch".
Twórczość artystyczna zawsze szła u Ryla w parze z aktywnością pedagogiczną i działalnością społeczną. Istotne było dla niego również podjęcie pracy na rzecz podnoszenia kwalifikacji zawodowych tworzących w Polsce lalkarzy. W kształceniu aktorów zależało mu przede wszystkim na przygotowaniu ich do bycia lalkarzami. W przeciwieństwie do wielu innych pedagogów, którzy kształcili przede wszystkim aktorów, Ryl potrafił przekazać swoim uczniom tajniki świetnej animacji. Chciał kształcić wszechstronnych artystów, rozumiejących jednak specyfikę lalkarstwa.
Z okazji rocznicy 100 urodzin Henryka Ryla w najbliższy piątek Dyrektor Teatru Lalek Arlekin -Waldemar Wolański , przedstawiciele ZASP-u oraz POLUNIMY złożą kwiaty na jego grobie.
