Artykuły

Wokół "Dziadów krąży w felietonie dla e-teatru Michał Zadara

I. Dziady

Dziadami trzeba się zająć w całości. Dziady bez skreśleń.

II. Treść Dziadów

Dziady narodowo-wyzwoleńcze, cześć III, wcale nie zajmują większości miejsca w Dziadach. Większość tekstów dotyczy życia, śmierci, życia pozagrobowego, natury, egzystencji, sensu życia itd. Trzęsienie kajdanami jest tylko jednym przejawem różnorodnych form życia człowieka-Polaka, jakie ukazuje Mickiewicz. W szczególności, dużo jest o duchach i duszach. Okultyzm. 19 wiek w Paryżu. Teozofia. Bławacka. Chyba jako kultura wciąż nie widzimy większości tekstu Dziadów, skupiamy się na tym, co jest najłatwiejsze (polityka wąsko rozumiana).

III. Ruina

Ten zbiór luźno powiązanych sztuk, poematów i tekstów prozą jest jednym cyklem, i w zamyśle autora chyba aktem założycielskim nowej polskiej kultury narodowej - ale udający coś starego, mający cechy śladu starożytności. Mickiewicz tworzy na swój sposób coś jakby Iliadę, ale Iliadę taką, jaką my znamy, nie taką, jak znali Grecy. Mickiewicz tworzy tekst obcy, tekst należący do innego porządku kulturowego. Mickiewicz tworzy ruinę, tak jak w ogrodach budowano ruiny od podstaw. Pozostałości, fragmenty, ruiny, resztki czegoś - coś, co w przyszłości ma stać się hieroglifem, starożytną świątynią.

Czytanie Dziadów ma chyba w zamyśle mieć coś z archeologii.

(Dzisiaj tak jest siłą rzeczy, ale chyba taki w ogóle był zamysł estetyczny)

IV. Kontakt ze zmarłymi -

CENTRALNE przesłanie tych DRAMATÓW - powtarzające się jak refren:

- Przywróć DZIADY!

co to znaczy?

- Skontaktuj się ze swoimi przodkami

(zresztą wiadomo że teatr w swoich początkach właśnie po to był, byśmy mogli porozmawiać z przodkami).

Obchodzenie Dziadów znaczy: starać się zrozumieć, jak nasi przodkowie rozumieli świat. Spojrzeć się na świat przez ich oczy.

TO JEST MOŻLIWE TYLKO W SYTUACJI KIEDY CI OJCOWIE SĄ INNI(!!) OD NAS

O ile studenci w 1968 mogli odbierać Mickiewicza jako współczesnego to my takiej możliwości nie mamy i tym samym ZBLIŻAMY SIĘ do sytuacji DZIADÓW Mickiewicza - tzn. chęci porozumienia się z przodkami.

v. Mitologia dzisiejszej Polski

Mickiewicz napisał mitologię Polski przyszłej (wobec niego),

wyzwolonej, wymarzonej przez niego - napisał mitologię dla zmartwychwstałej, wolnej Polski. Półtora wieku później sen Mickiewicza się spełnił - my jesteśmy tą Polską, która zmartwychwstała, i której mitologią mogą być DZIADY. Więc po raz pierwszy w historii, możemy obejrzeć DZIADY takie, jakie mają być. Nie musimy ich już używać do naszych bieżących celów - tylko je traktować jako GŁĘBOKĄ PODŚWIADOMOŚĆ WOLNEJ POLSKI. Dlatego dopiero teraz może się odbyć prapremiera DZIADÓW.