Artykuły

Tola Mankiewiczówna - jedna z najpopularniejszych aktorek w Polsce międzywojennej, piosenkarka, śpiewaczka operowa, znana m.in. z filmów "Co mój mąż robi w nocy..." i "Pani minister tańczy" - w środę przypada 25. rocznica jej śmierci.

Tola Mankiewiczówna (właśc. Teodora Raabe z domu Oleksy) urodziła się 8 maja 1900 r. w Bronowie koło Łomży. Po maturze studiowała grę na fortepianie w Konserwatorium Warszawskim, jednocześnie pobierając prywatne lekcje śpiewu.

Szczyt jej kariery przypadł na czasy międzywojenne. Do 1924 r. była związana z Operą Warszawską, następnie pobierała lekcje wokalne w Mediolanie. Po powrocie ponownie została solistką Opery Warszawskiej. W 1931 r. zadebiutowała jako Franzi w "Czarze walca" w Teatrze Nowości w Warszawie.

Na dużym ekranie pojawiła się po raz pierwszy w 1933 r. - w filmie "Dziesięć procent dla mnie" w reżyserii Juliusza Gardana, wcielając się w Zosię Grzybkównę, zaangażowaną w pełną przygód historię miłosną.

Rok później publiczność podziwiała Mankiewiczównę w roli pokojówki Kazi w zwariowanej komedii Michała Waszyńskiego "Co mój mąż robi w nocy..." oraz, u boku Adolfa Dymszy, w "Paradzie rezerwistów", także zrealizowanej przez Waszyńskiego.

Kolejne role Toli Mankiewiczówny to Krzysia w "Ślubach ułańskich" Mieczysława Krawicza (1934, z dialogami autorstwa Mariana Hemara) i baronowa w "Manewrach miłosnych" (1935) Jana Nowiny-Przybylskiego i Konrada Toma.

W "Manewrach miłosnych" Mankiewiczównie partnerował Aleksander Żabczyński, jako "porucznik Niko, książę Quanti". W obsadzie znaleźli się też: Loda Halama, Józef Orwid, Ludwik Sempoliński. Mankiewiczówna zaśpiewała w tym filmie piosenki "Powróćmy jak za dawnych lat" i, razem z Żabczyńskim, "Taka noc i walc, i ty" - obie z muzyką Henryka Warsa i słowami Jerzego Jurandota.

W 1937 r. roku zagrała w filmie "Pani minister tańczy", według Lucjana Kydryńskiego "jednej z najlepszych polskich komedii muzycznych okresu międzywojennego". Wykreowała tam aż dwie role - Zuzanny, minister Ochrony Moralności Publicznej, i piosenkarki Loli, siostry pani minister. Jej partnerem na ekranie znów był Aleksander Żabczyński. Henryk Wars napisał dla duetu Mankiewiczówna-Żabczyński piosenki "Tak dziwnie mi, tak cudnie mi" i "Już nie mogę dłużej kryć".

Grając w filmach, Mankiewiczówna występowała jednocześnie w teatrzykach operetkowych i rewiowych, m.in. w Teatrze Stara Banda w Warszawie.

Po wybuchu wojny, w czasie kampanii wrześniowej, przebywała w Białymstoku. Występowała jako śpiewaczka estradowa, w latach 1940-41 była aktorką tamtejszego Teatru Polskiego. W 1942 r. wróciła do Warszawy. Po wojnie działała głównie jako artystka estradowa, dając koncerty i recitale. W latach 1951-55 była aktorką Teatru Nowego, potem - Operetki Warszawskiej.

Zmarła 27 października 1985 r. w Warszawie.

Jedną z najbardziej znanych piosenek wykonywanych przez Mankiewiczównę jest "Odrobinę szczęścia w miłości". Mankiewiczówna zaśpiewała ją w filmie "Co mój mąż robi w nocy...". Słowa piosenki napisał Emanuel Schlechter, muzykę skomponował Jerzy Petersburski.