Artykuły

22 października 2010 roku o godz. 19.00 w krakowskim kinie Mikro na specjalne życzenie publiczności odbędzie się retransmisja przedstawienia "Fedra" przygotowanego przez National Theatre.

Trezena, miasto na Peloponezie. Od sześciu miesięcy nie nadeszły żadne wiadomości od króla Tezeusza, który także włada Atenami. Zostawił w Trezenie - pod opieką Hipolita, syna z poprzedniego związku - swoją obecną żonę, Fedrę, i jej dwóch małych synków. W Trezenie przebywa także trzymana w niewoli Arycja, jedyna, której udało się przeżyć rzeź rodziny Pallasa, roszczącego sobie niegdyś prawo do ateńskiej korony. Tezeusz wymordował wszystkich swoich politycznych przeciwników poza nią.

Wieści z Aten przybywają regularnie drogą morską: informacje o bezustannych i ryzykownych przygodach dzielnego Tezeusza budzą pogłoskę, że król być może już nie żyje. W mieście wybucha zamieszanie. Zżerana przez niepohamowaną, mroczną namiętność do swego młodego pasierba i przekonana, że jej nieobecny od dawna mąż zginął, Fedra decyduje się wyznać Hipolitowi, jak bardzo go pożąda, w nadziei, że odwzajemni on uczucie. Jednak ten desperacki krok zmienia jej życie w koszmar: oburzony jej wyznaniem Hipolit odrzuca występną miłość macochy. Kiedy Tezeusz wraca do domu cały i zdrowy, Fedra, obawiając się, że Hipolit ją wyda, oskarża pasierba przed jego ojcem, a swoim mężem o gwałt. Dochodzi do przelewu krwi: Hipolit zostaje zabity, a Fedra, zdobywszy się na wyznanie mężowi prawdy, zażywa truciznę.

Zdobywczyni Oscara, Helen Mirren wciela się w jedną z najsłynniejszych postaci w dziejach dramatu, by przedstawić ją Brytyjczykom na deskach ich narodowej sceny i widzom zgromadzonym przed ekranami na całym świecie.

Tak jak dla aktora największym wyzwaniem jest zagranie Hamleta czy Króla Leara, tak dla aktorki jest takim wyzwaniem wcielenie się w postać trawionej przez pożądanie Fedry. Podjęła je brytyjska aktorka teatralna i filmowa (Szaleństwo króla Jerzego, Dziewczyny z kalendarza), laureatka Oscara za rolę Elżbiety II w filmie Królowa, nosząca tytuł szlachecki - Helen Mirren.

Napisane klasycznym aleksandrynem dzieło francuskiego dramatopisarza przełożył Ted Hughes, nadworny poeta Jej Królewskiej Mości, królowej Elżbiety II. Zerwał jednak ze skomplikowaną formą użytą przez Racine'a i użył współczesnego, żywego angielskiego, by tekst był jak najbardziej przejrzysty.

Oparta na greckim micie tragedia Racine'a ukazuje jak bardzo niszcząca jest siła namiętności, która tkwi w człowieku. Fedra, choć jest kobietą szlachetną i mądrą, nie potrafi zapanować nad uczuciem, które staje się źródłem jej moralnej i egzystencjalnej destrukcji.

Jean Baptiste Racine, jeden z głównych przedstawicieli klasycyzmu, członek Akademii Francuskiej, zaliczany jest do trójki wielkich francuskich dramatopisarzy XVII wieku (obok Molire'a i Pierre'a Corneille'a) i uznawany za jednego z największych tragików wszech czasów. Jego sztuki, oparte zwykle na tematach mitologicznych i biblijnych, przesiąknięte są pesymizmem. To wnikliwe analizy ludzkich namiętności. W swych utworach Racine skupiał się przede wszystkim na przedstawianiu kobiecej psychiki, te postaci są u niego szczególnie głębokie psychologicznie.

Transmisja przedstawienia "Fedry" (przekaz LIVE) do blisko 270 sal kinowych na całym świecie odbyła się w dn. 25.06.2009 i zgromadziła przed ekranami ponad 50.000 widzów. Choć była to pierwsza transmisja z cyklu National Theatre Live (NT Live) i stanowiła pewnego rodzaju nowość (do tej pory swoje spektakle transmitowały tylko teatry operowe, a nie dramatyczne), to przedstawienie z Helen Mirren w roli Fedry zdobyło tak wielkie uznanie publiczności, że zdecydowano się na jego retransmisję.

***

Jean Racine (1639-1699)

FEDRA (Phdre)

Tragedia w pięciu aktach

Prapremiera: Théâtre de l'Hôtel de Bourgogne, Paryż, 01.01.1677

Przedstawienie przygotowane przez zespół National Theatre (NT)

Premiera: Lyttelton Theatre (NT), Londyn, 11.06.2009

Na angielski przełożył Ted Hughes

Obsada (podana w kolejności pierwszych słów wypowiadanych przez postać):

Hipolit, syn Tezeusza i Antiopy, królowej Amazonek DOMINIC COOPER

Teramenes, towarzysz i doradca Hipolita JOHN SHRAPNEL

Enona, piastunka i powiernica Fedry MARGARET TYZACK

Fedra, królowa Aten HELEN MIRREN

Panope, mieszkanka Trezeny WENDY MORGAN

Arycja, wnuczka Erechteusza, niegdysiejszego króla Aten RUTH NEGGA

Ismena, powiernica Arycji CHIPO CHUNG

Tezeusz, król Aten, mąż Fedry STANLEY TOWNSEND

Syn Fedry ELLIOT HORNE

Realizatorzy:

reżyseria NICHOLAS HYTNER

scenografia BOB CROWLEY

światło PAULE CONSTABLE

opracowanie muzyczne ADAM CORK

praca nad słowem JEANNETTE NELSON

Przedstawienie trwa około 2 godzin, w przedstawieniu nie ma przerwy.

***

Przekazy LIVE przedstawień z londyńskiego

Teatru Narodowego w kinie Mikro w Krakowie

Sezon artystyczny 2010/11

Retransmisja przedstawienia na specjalne życzenie publiczności:

22 października 2010 / piątek / 19.00

***

O.pl Polski Portal Kultury został założony w 1998 r. Dzisiaj O.pl to szereg wyspecjalizowanych serwisów informacyjnych oraz opiniotwórczych w całości poświęconych kulturze w Polsce. Codziennie na stronach O.pl ukazują się informacje o najważniejszych wystawach, festiwalach, konferencjach, projektach kulturalnych oraz wydarzeniach filmowych i teatralnych. O.pl to również baza tekstów krytycznych kształtujących opinie i światopogląd. Już w 2002 roku redakcja Wprost (9/2002) uznała O.pl za najlepsze medium kultury i jedną z 20 najlepszych stron w Polsce. Katalog Onet.pl przyznał O.pl najwyższą z możliwych ocen. Od 2010 roku przyznawana jest Nagroda O.pl.