Artykuły

Miesięcznik Teatr publikuje doroczne podsumowanie sezonu z cyklu "Najlepszy, najlepsza, najlepsi". 17 krytyków teatralnych typuje, najlepsze ich zdaniem, wydarzenia minionego sezonu.

Elżbieta Baniewicz ("Twórczość"), Jacek Cieślak ("Rzeczpospolita"), Joanna Derkaczew ("Gazeta Wyborcza"), Łukasz Drewniak ("Przekrój"), Jacek Kopciński ("Teatr"), Marcin Kościelniak ("Didaskalia", "Tygodnik Powszechny"), Jolanta Kowalska (TVP Wrocław, stała współpracowniczka "Teatru"), Aneta Kyzioł ("Polityka"), Wojciech Majcherek (TVP Kultura), Bartłomiej Miernik ("Teatr"), Tomasz Miłkowski ("Trybuna"), Jacek Sieradzki ("Dialog"), Temida Stankiewicz-Podhorecka ("Nasz Dziennik"), Paweł Sztarbowski (Instytut Teatralny), Jacek Wakar ("Dziennik"), Kalina Zalewska ("Teatr"), Monika Żółkoś (Uniwersytet Gdański, stała współpracowniczka "Teatru")

Najlepsze przedstawienie

BANIEWICZ Persona. Ciało Simone Krystiana Lupy w reż. autora, T. Dramatyczny w Warszawie.

CIEŚLAK Persona. Ciało Simone - zaskakująca i oryginalna próba opowiedzenia o świętości Simone w naszych czasach; spektakl, którego nie może przekreślić rzekomy skandal. Tango Sławomira Mrożka, reż. Jerzy Jarocki, T. Narodowy w Warszawie.

DERKACZEW Persona. Ciało Simone.

DREWNIAK Babel Elfriede Jelinek w reż. Mai Kleczewskiej, T. Polski w Bydgoszczy; Tango.

KOPCIŃSKI Samotny lider pierwszy na mecie: Tango w T. Narodowym. Na czele peletonu: Zmierzch bogów wg Luchina Viscontiego, Enrica Mediolego i Nicoli Badalucca w reż. Grzegorza Wiśniewskiego w T. Wybrzeże w Gdańsku.

KOŚCIELNIAK Werter na podstawie utworu Johanna Wolfganga Goethego, reż. Michał Borczuch, Narodowy Stary T. w Krakowie; Był sobie Andrzej, Andrzej, Andrzej i Andrzej Pawła Demirskiego, reż. Monika Strzępka, T. Dramatyczny w Wałbrzychu.

KOWALSKA Tango.

KYZIOŁ Niech żyje wojna!!! Pawła Demirskiego, reż. Monika Strzępka, T. Dramatyczny w Wałbrzychu; Tango.

MAJCHEREK Tango.

MIERNIK Zmierzch bogów.

MIŁKOWSKI Lobotomobil Janusza Wiśniewskiego w reż. autora w T. Nowym w Poznaniu; Tango.

SIERADZKI Tango.

STANKIEWICZ-PODHORECKA Jaskółka wg opowiadania Żywe relikwie Iwana Turgieniewa, adapt. reż. i scenogr. Żanna Gierasimowa, T. Rampa w Warszawie (bardzo piękny wizualnie, znakomity artystycznie spektakl niosący ważne przesłanie); Pinokio Carla Collodiego, adapt. reż. i scenogr. Jarosław Kilian, T. Polski w Warszawie.

SZTARBOWSKI Babel.

WAKAR Tango; Babel; Akropolis. Rekonstrukcja wg dramatu Stanisława Wyspiańskiego i przedstawienia Jerzego Grotowskiego w reż. Michaela Marmarinosa we Wrocławskim T. Współczesnym.

ZALEWSKA Tango; Zmierzch bogów.

ŻÓŁKOŚ Lalka Bolesława Prusa w reż. Wojciecha Kościelniaka w T. Muzycznym w Gdyni; Babel.

***

Najlepsza nowa polska sztuka (ogłoszona drukiem lub wystawiona)

BANIEWICZ Książę Niezłom Mateusza Pakuły, czytanie przygotowane przez Jakuba Porcari w T. Polskim we Wrocławiu. CIEŚLAK Nasza klasa Tadeusza Słobodzianka.

DERKACZEW Był sobie Andrzej, Andrzej, Andrzej i Andrzej Pawła Demirskiego, T. Dramatyczny w Wałbrzychu.

DREWNIAK Niech żyje wojna!!! Pawła Demirskiego, T. Dramatyczny w Wałbrzychu.

KOPCIŃSKI Nad Mariusza Bielińskiego, T. im. Stefana Jaracza w Łodzi; Cukier stanik Zyty Rudzkiej w Laboratorium Dramatu w Warszawie.

KOŚCIELNIAK Paweł Demirski - Był sobie Andrzej, Andrzej, Andrzej i Andrzej oraz Niech żyje wojna!!! .

KOWALSKA Tomasz Różycki - Dwanaście stacji, Narodowy Stary T. w Krakowie (poemat

bardzo sceniczny).

KYZIOŁ Niech żyje wojna!!! .

MAJCHEREK Nasza klasa.

MIERNIK Przyjaciel Radosława Paczochy w T. Polskim w Poznaniu.

MIŁKOWSKI Nasza klasa.

SIERADZKI Niech żyje wojna!!! ; Magdalena Fertacz - Białe baloniki, T. Współczesny w Szczecinie.

STANKIEWICZ-PODHORECKA Nieobecna Rubi Birden w reż. Grzegorza Mrówczyńskiego, warszawski T. Praga. Monodram ze znakomitą rolą Joanny Cichoń.

SZTARBOWSKI Niech żyje wojna!!! ; Utopia będzie zaraz, Narodowy Stary T. w Krakowie.

WAKAR Biały Dmuchawiec Mateusza Pakuły w reż. Krzysztofa Babickiego w T. im. Juliusza Osterwy w Lublinie.

ZALEWSKA Ogłoszone drukiem: Nasza klasa Tadeusza Słobodzianka, Biały Dmuchawiec. Pięć sztuk teatralnych Mateusza Pakuły. Wystawione: Dwanaście stacji Tomasza Różyckiego, Narodowy Stary T. w Krakowie; Nad Mariusza Bielińskiego, T. im. Stefana Jaracza w Łodzi; Migrena Antoniny Grzegorzewskiej, T. Współczesny w Szczecinie; Komedia romantyczna Wojciecha Tomczyka, T. Powszechny w Łodzi.

ŻÓŁKOŚ W imię Ojca i Syna Szymona Bogacza. Sztuka, która co prawda znalazła się w finale Gdyńskiej Nagrody Dramaturgicznej w maju 2009 roku, a więc w ubiegłym sezonie, lecz drukiem ogłoszona została dopiero w "Dialogu" nr 11/2009.

***

Najlepsza nowa sztuka obcojęzyczna (ogłoszona drukiem lub wystawiona)

BANIEWICZ Sprzedawcy gumek Hanocha Levina, T. IMKA w Warszawie; Cardenio Stephena Greenblatta i Charlesa Mee, czytanie przygotowane przez Weronikę Szczawińską w Instytucie Teatralnym w Warszawie.

CIEŚLAK Lipiec Iwana Wyrypajewa w T. Na Woli.

DERKACZEW Wineta (chorzy na odrę) - Fritz Kater.

DREWNIAKTaniec "Delhi" Iwana Wyrypajewa, T. Narodowy w Warszawie.

KOPCIŃSKI Lipiec. Cardenio Stephena Greenblatta i Charlesa Mee.

KYZIOŁ Lipiec.

MAJCHEREK Lipiec.

MIERNIK Lipiec.

MIŁKOWSKI Lipiec; Sprzedawcy gumek.

SIERADZKI Juan Mayorga - Himmelweg.

STANKIEWICZ-PODHORECKA Żadna z tych, które znam, nie kwalifikuje się do miana najlepszej.

SZTARBOWSKI Getsemani Davida Hare'a, T. Współczesny w Szczecinie.

WAKAR Lipiec; Taniec "Delhi" .

ZALEWSKA Cardenio, dramat inspirowany zagubioną sztuką Shakespeare'a; Lipiec.

ŻÓŁKOŚ Getsemani.

***

Najlepsza adaptacja teatralna (opracowanie tekstu)

BANIEWICZ Agnieszka Glińska - Sztuka bez tytułu Antoniego Czechowa, T. Współczesny w Warszawie.

CIEŚLAK Jan Klata - Wesele hrabiego Orgaza Romana Jaworskiego, Narodowy Stary T. w Krakowie.

DERKACZEW Marcin Cecko, Krzysztof Garbaczewski - Odyseja, T. im. Jana Kochanowskiego w Opolu; Joanna Biernacka - Akropolis. Rekonstrukcja, Wrocławski T. Współczesny.

DREWNIAK Mikołaj Grabowski - O północy przybyłem do Widawy czyli Opis obyczajów III wg pism ks. Jędrzeja Kitowicza, T. IMKA w Warszawie.

KOPCIŃSKI Lalka Wojciecha Kościelniaka w T. Muzycznym w Gdyni.

KOŚCIELNIAK Jan Klata, Sebastian Majewski - Ziemia obiecana, T. Polski we Wrocławiu oraz Hebbel am Ufer w Berlinie; Szymon Kaczmarek - Ewangelia, T. Dramatyczny w Warszawie.

KOWALSKA Natalia Korczakowska - Solaris. Raport wg powieści Stanisława Lema, TR Warszawa; Lech Raczak - Czas terroru wg Róży Stefana Żeromskiego, T. im. Heleny Modrzejewskiej w Legnicy.

KYZIOŁ Jerzy Bielunas - Pamiętnik z powstania warszawskiego Mirona Białoszewskiego, T. Kamienica w Warszawie.

MIERNIK Wojciech Kościelniak - Lalka.

MIŁKOWSKI Jarosław Kilian - Pinokio Carla Collodiego w T. Polskim w Warszawie; Agata Duda-Gracz - Według Agafii na podstawie Ożenku Mikołaja Gogola w T. im. Stefana Jaracza w Łodzi.

SIERADZKI Mikołaj Grabowski - O północy przybyłem do Widawy czyli Opis obyczajów III; Jan Klata - Wesele hrabiego Orgaza.

STANKIEWICZ-PODHORECKAŻanna Gierasimowa - Jaskółka wg opowiadania Żywe relikwie Iwana Turgieniewa, T. Rampa w Warszawie. Jarosław Kilian - Pinokio; ciekawie pomyślana adaptacja z wykorzystaniem bogactwa wielu wątków.

SZTARBOWSKI Marcin Cecko, Krzysztof Garbaczewski - Odyseja.

WAKAR Adam Sajnuk - Kompleks Portnoya wg powieści Philipa Rotha w T. Konsekwentnym w Warszawie; Agata Duda-Gracz - Według Agafii.

ZALEWSKA Jerzy Jarocki - Tango; Grzegorz Wiśniewski i Jakub Roszkowski - Zmierzch bogów; Wojciech Kościelniak - Lalka.

ŻÓŁKOŚ Jan Klata i Sebastian Majewski - Ziemia obiecana.

***

Najlepsza reżyseria

BANIEWICZ Krystian Lupa - Persona Ciało Simone, T. Dramatyczny w Warszawie.

CIEŚLAK Jan Englert - Księżniczka na opak wywrócona, T. Narodowy w Warszawie. Za

bezpretensjonalne podejście do sztuki teatru, który odnawia żywioł inteligentnej zabawy, jaki pamiętam z T. Dramatycznego za dyrektora Gustawa Holoubka.

DREWNIAK Jerzy Jarocki - Tango, T. Narodowy w Warszawie; Jan Klata - Wesele hrabiego Orgaza, Narodowy Stary T. w Krakowie.

KOPCIŃSKI Jerzy Jarocki - Tango.

KOŚCIELNIAK Michał Borczuch - Werter w Narodowym Starym T. w Krakowie; Krzysztof Garbaczewski - Biesy w T. Polskim we Wrocławiu, Odyseja w T. im. Jana Kochanowskiego w Opolu.

KOWALSKA Agata Duda-Gracz - Według Agafii, T. im. Stefana Jaracza w Łodzi; Marek Fiedor - Moja córeczka, T. Ateneum w Warszawie.

KYZIOŁ Jerzy Jarocki - Tango.

MAJCHEREK Jerzy Jarocki - Tango; Wojciech Kościelniak - Lalka w T. Muzycznym w Gdyni.

MIERNIK Grzegorz Wiśniewski - Zmierzch bogów w T. Wybrzeże w Gdańsku.

MIŁKOWSKI Jan Englert - Księżniczka na opak wywrócona, T. Narodowy w Warszawie; Andrzej Domalik - Elektryczny parkiet, T. Narodowy w Warszawie.

SIERADZKI Jerzy Jarocki - Tango; Anna Augustynowicz - Migrena, T. Współczesny w Szczecinie.

STANKIEWICZ-PODHORECKA Żanna Gierasimowa - Jaskółka, T. Rampa w Warszawie; Jarosław Kilian - Opowieść zimowa, T. Polski w Warszawie.

SZTARBOWSKI Paweł Wodziński - Słowacki. 5 dramatów. Rekonstrukcja historyczna, T. Polski w Bydgoszczy; Paweł Passini - Turandot, neTTheatre i Coincidentia. Premiera w Centrum Kultury w Lublinie.

WAKAR Jerzy Jarocki - Tango; Maja Kleczewska - Babel w T. Polskim w Bydgoszczy; Michael Marmarinos - Akropolis. Rekonstrukcja we Wrocławskim T. Współczesnym; Jan Englert - Księżniczka na opak wywrócona; Jacek Orłowski - Przypadek Iwana Iljicza w T. im. Stefana Jaracza w Łodzi.

ZALEWSKA Jerzy Jarocki - Tango; Grzegorz Wiśniewski - Zmierzch bogów; Agnieszka Glińska - Sztuka bez tytułu w T. Współczesnym w Warszawie; Wojciech Kościelniak - Lalka.

ŻÓŁKOŚ Wojciech Kościelniak - Lalka.

***

Najlepsza scenografia

BANIEWICZ Boris Kudlička - Traviata Giuseppe Verdiego, T. Wielki w Warszawie.

CIEŚLAK Jerzy Juk Kowarski - Tango, T. Narodowy w Warszawie.

DREWNIAK Justyna Łagowska - Joanna d'Arc. Proces w Rouen, T. Polski w Bydgoszczy; Katarzyna Borkowska - Werter, Narodowy Stary T. w Krakowie.

KOPCIŃSKI Jerzy Juk Kowarski - Tango; Barbara Hanicka - Zmierzch bogów w T. Wybrzeże w Gdańsku.

KOŚCIELNIAK Robert Rumas - Utopia będzie zarazw Narodowym Starym T. w Krakowie, W małym dworku w T. im. Jana Kochanowskiego w Opolu; Justyna Łagowska - Ziemia obiecana w T. Polskim we Wrocławiu, Wesele hrabiego Orgaza w Narodowym Starym T. w Krakowie.

KOWALSKA Mirek Kaczmarek feat. Fellini - multimedialna aranżacja przestrzeni w Śnie nocy letniej w T. Polskim we Wrocławiu.

KYZIOŁ Katarzyna Borkowska - Babel, T. Polski w Bydgoszczy.

MAJCHEREK Jerzy Juk Kowarski - Tango.

MAJCHEREK ...i reżyseria światła - Justyna Łagowska w Ziemi obiecanej w T. Polskim we Wrocławiu.

MIŁKOWSKI Agata Duda-Gracz - Według Agafii, T. im. Stefana Jaracza w Łodzi; Jan Kozikowski - Sprzedawcy gumek Hanocha Levina w Teatrze IMKA w Warszawie.

SIERADZKI Małgorzata Szydłowska - Moja Molinezja, T. Łaźnia Nowa w Krakowie.

STANKIEWICZ-PODHORECKA Adam i Jarosław Kilianowie - Opowieść zimowa w T. Polskim w Warszawie. Bogata, baśniowa scenografia idealnie wyprowadzona z litery tekstu dramatu i wzbogacona kolorytem lokalnym. Dziś już takich perełek prawie wcale nie ma w teatrach.

SZTARBOWSKI Katarzyna Borkowska - Babel.

WAKAR Agata Duda-Gracz - Według Agafii.

ZALEWSKA Barbara Hanicka - Zmierzch bogów; Jerzy Juk Kowarski - Tango.

ŻÓŁKOŚ Barbara Hanicka - Zmierzch bogów.

***

Najlepsza muzyka

BANIEWICZ Paweł Szymański - Persona. Ciało Simone, T. Dramatyczny w Warszawie.

DREWNIAK Natural Born Chillers - Samotność pól bawełnianych, T. im. Stefana Żeromskiego w Kielcach.

KOPCIŃSKI Piotr Dziubek - Lalka w T. Muzycznym w Gdyni.

KOŚCIELNIAK Paweł Szymański - Persona. Ciało Simone.

KOWALSKA Agata Zubel - Babel, T. Polski w Bydgoszczy; Mikołaj Trzaska - Czerwona trawa, T. Dada von Bzdülöw.

KYZIOŁ Agata Zubel - Babel.

MAJCHEREK Piotr Dziubek - Lalka.

MIERNIK Natural Born Chillers - Samotność pól bawełnianych.

MIŁKOWSKI Jerzy Satanowski - Lobotomobil, T. Nowy w Poznaniu; Grzegorz Turnau - Pinokio, T. Polski w Warszawie.

SIERADZKI Piotr Dziubek - Idiota, T. Capitol we Wrocławiu; Jacek "Budyń" Szymkiewicz - Utopia będzie zaraz, Narodowy Stary T. w Krakowie.

STANKIEWICZ-PODHORECKAMateusz Pospieszalski - Opowieść zimowa, T. Polski w Warszawie (muzyka znakomicie zespolona z ideą przedstawienia).

SZTARBOWSKIAgata Zubel - Babel; Jacek "Budyń" Szymkiewicz - Utopia będzie zaraz.

WAKAR Agata Zubel, Daniel Pigoński (piosenki) - Babel; Maciej Małecki - Księżniczka na opak wywrócona, T. Narodowy w Warszawie.

ZALEWSKAPiotr Dziubek - Lalka.

ŻÓŁKOŚ Muzyka Agaty Zubel do spektaklu Babel, przy czym warta uwagi jest nie tylko muzyka, ale też muzyczność przedstawienia Mai Kleczewskiej, reżyserki obdarzonej niewątpliwym słuchem scenicznym.

Najlepsza rola kobieca

BANIEWICZ Wiktoria Gorodeckaja (Balladyna) - Balladyna, T. Narodowy w Warszawie; Monika Krzywkowska (Generałowa) - Sztuka bez tytułu, T. Współczesny w Warszawie.

CIEŚLAK Małgorzata Braunek (Elżbieta Vogler) - Persona. Ciało Simone, T. Dramatyczny w Warszawie. Za naturalność i bezprecedensowy powrót do teatru.

DERKACZEW Maja Ostaszewska (Marianne) - Wiarołomni, TR Warszawa.

DREWNIAK Karolina Gruszka (Katarzyna) - Taniec "Delhi" , T. Narodowy w Warszawie; Anna Januszewska (Meredith Guest) Getsemani, T. Współczesny w Szczecinie.

KOPCIŃSKI Karolina Gruszka w Lipcu w T. Na Woli w Warszawie i w Tańcu "Delhi" (Katarzyna).

KOŚCIELNIAK Katarzyna Warnke (Stawrogin) - Biesy w T. Polskim we Wrocławiu; Małgorzata Braunek (Elżbieta Vogler) - Persona. Ciało Simone.

KOWALSKA Monika Krzywkowska (Generałowa) w Sztuce bez tytułu; Karolina Gruszka (Katarzyna) w Tańcu "Delhi" .

KYZIOŁ Karolina Gruszka w Lipcu.

MAJCHEREK Karolina Gruszka w Lipcu i w Tańcu "Delhi" (Katarzyna).

MIERNIK Karolina Gruszka w Lipcu.

MIŁKOWSKI Krystyna Janda (Elżbieta) w spektaklu Biała bluzka w Och-Teatrze w Warszawie; Milena Lisiecka (Agafia) w spektaklu Według Agafii, T. im. Stefana Jaracza w Łodzi; Aleksandra Popławska w Sprzedawcach gumek Hanocha Levina w Teatrze IMKA w Warszawie.

SIERADZKI Krystyna Janda w Białej bluzce.

STANKIEWICZ-PODHORECKA Halina Łabonarska (Lulu) - Skiz Gabrieli Zapolskiej, T. Ateneum w Warszawie (Halina Łabonarska w pełni oddaje złożoność i bogactwo wewnętrzne Lulu, tworzy postać wielowymiarową, pokazuje jej rozmaite stany psychiczne i emocjonalne. Pięknie poprowadzona rola, pokazująca bogactwo warsztatu aktorskiego tej wybitnej artystki); / Brygida Turowska-Szymczak (Łukierja) - Jaskółka, T. Rampa w Warszawie (Łukierja Turowskiej-Szymczak łączy materię z duchowością, gdzie dwie rzeczywistości, ta stricte realna i ta z pogranicza mistycyzmu, przenikają się wzajemnie i tworzą piękną, harmonijną całość. Aktorka dyskretnie wprowadza widza w swój duchowy świat, odsłania swoje myśli, pragnienia, niepokoje).

SZTARBOWSKI Ewa Skibińska (Lucy Zucker) w Ziemi obiecanej i (Tytania) w Śnie nocy letniej, T. Polski we Wrocławiu.

WAKAR Karolina Gruszka w Lipcu i w Tańcu "Delhi" (Katarzyna); Maja Ostaszewska (Marianne) - Wiarołomni.

ZALEWSKA Monika Krzywkowska (Generałowa) w Sztuce bez tytułu; Karolina Gruszka w Lipcu i w Tańcu "Delhi" .

ŻÓŁKOŚ Ewa Skibińska jako Lucy Zucker w Ziemi obiecanej.

***

Najlepsza rola męska

BANIEWICZ Borys Szyc (Płatonow) - Sztuka bez tytułu w T. Współczesnym w Warszawie.

CIEŚLAK Grzegorz Małecki (Edek) - Tango w T. Narodowym w Warszawie; Krzysztof Globisz (Orgaz) - Wesele hrabiego Orgaza w Narodowym Starym T. w Krakowie; Jan Englert (profesor Kádár) - Przygoda w T. Polonia w Warszawie.

DERKACZEW Piotr Polak (Karol Bovary) - Madame Bovary, T. Dramatyczny w Warszawie.

DREWNIAK Sebastian Pawlak w spektaklu Babel, T. Polski w Bydgoszczy; Marcin Hycnar (Artur), Jan Frycz (Stomil), Jan Englert (Eugeniusz), Grzegorz Małecki (Edek) w Tangu.

KOPCIŃSKI Marcin Hycnar (Artur) i Grzegorz Małecki (Edek) w Tangu w T. Narodowym w Warszawie; Borys Szyc (Płatonow) w Sztuce bez tytułu w T. Współczesnym w Warszawie.

KOŚCIELNIAK Krzysztof Zarzecki w Dynastii w T. Dramatcznym w Wałbrzychu oraz jako tytułowy Werter w Narodowym Starym T. w Krakowie.

KOWALSKA Borys Szyc (Płatonow) w Sztuce bez tytułu; Ignacy Gogolewski (kardynał Mazarin) w Diable w purpurze, T. Scena Prezentacje w Warszawie.

KYZIOŁ Sebastian Pawlak - Babel.

MAJCHEREK Borys Szyc (Płatonow) w Sztuce bez tytułu.

MIERNIK Marcin Hycnar (Artur) i Grzegorz Małecki (Edek) w Tangu.

MIŁKOWSKI Janusz Gajos (Davies) w Dozorcy, T. Narodowy w Warszawie; Wojciech Malajkat (Szambelan Jowialski) w Panu Jowialskim, T. Polonia w Warszawie.

SIERADZKI Borys Szyc (Płatonow) w Sztuce bez tytułu.

STANKIEWICZ-PODHORECKA Janusz Gajos (Davies) - Dozorca.

SZTARBOWSKITomasz Nosiński (Klient) i Wojciech Niemczyk (Dealer) - Samotność pól bawełnianych, T. im. Stefana Żeromskiego w Kielcach.

WAKARBronisław Wrocławski (Iwan Iljicz) w Przypadku Iwana Iljicza w T. im. Stefana Jaracza w Łodzi; Marcin Hycnar (Artur) i Grzegorz Małecki (Edek) w Tangu.

ZALEWSKA Borys Szyc jako Płatonow w Sztuce bez tytułu i Marcin Hycnar jako Artur w Tangu. Jan Frycz jako Stomil.

ŻÓŁKOŚ Michał Czachor w spektaklach Babel i Słowacki. 5 dramatów. Rekonstrukcja historyczna, T. Polski w Bydgoszczy.

***

Najlepsza rola epizodyczna

BANIEWICZ Dominika Kluźniak (Sasza) - Sztuka bez tytułu w T. Współczesnym w Warszawie.

CIEŚLAK Kamilla Baar (Ala) - Tango, T. Narodowy Warszawie.

DERKACZEW Juliusz Chrząstowski (Igor Francewicz Podrygałow) - Wesele hrabiego Orgaza, Narodowy Stary T. w Krakowie.

DREWNIAK Lidia Schneider (Murzynka/Instytucja) - Solaris. Raport w TR Warszawa; nieznana mi z nazwiska jedenastoletnia dziewczynka w Wiarołomnych w TR Warszawa.

KOPCIŃSKI Dominika Kluźniak (Sasza) w Sztuce bez tytułu; Agata Buzek (Pielęgniarka) w Tańcu "Delhi" w T. Narodowym w Warszawie.

KOWALSKA Adam Wolańczyk (Szarik) - Niech żyje wojna!!! w T. Dramatycznym w Wałbrzychu.

KYZIOŁ Role Ewy Skibińskiej w spektaklach T. Polskiego we Wrocławiu.

MAJCHEREK Janusz Michałowski (Trylecki) w Sztuce bez tytułu.

MIERNIKMarta Jankowska (Elisabeth Thallman) w Zmierzchu bogów w T. Wybrzeże w Gdańsku.

MIŁKOWSKI Kamilla Baar (Olga) w Tańcu "Delhi" , T. Narodowy; Radosław Elis (Adwokat Moon) w Lobotomobilu w T. Nowym w Poznaniu.

SIERADZKI Agata Buzek w spektaklu Trip 71 Studia Teatralnego Koło i w Tańcu "Delhi" (Pielęgniarka).

STANKIEWICZ-PODHORECKA Janusz Zakrzeński w dwóch przedstawieniach T. Polskiego w Warszawie: rola Starego Pasterza w Opowieści zimowej oraz rola Staruszka w Dżumie. Mimo niewielkich ról czuło się w tych epizodach wielką siłę artystycznego oddziaływania w aktorstwie tego wybitnego aktora, dla którego na teatralnej scenie w ostatnich latach - o dziwo! - nie znalazła się wielka rola na miarę jego talentu. A dziś już za późno na nadrobienie zaniedbania.

SZTARBOWSKI Ewelina Żak (Podstolina) w Zemście oraz Adam Wolańczyk (Szarik) w Niech żyje wojna!!!, T. Dramatyczny w Wałbrzychu.

WAKAR Jan Englert (Eugeniusz) w Tangu.

ZALEWSKA Andrzej Zieliński (Osip) w Sztuce bez tytułu.

ŻÓŁKOŚ Marta Jankowska (Elisabeth Thallman) - Zmierzch bogów, T. Wybrzeże w Gdańsku.

***

Najciekawszy debiut

CIEŚLAK Barbara Wysocka jako reżyserka operowa Zagłady domu Usherów w Teatrze Wielkim - Operze Narodowej w Warszawie.

DREWNIAK Dobromir Dymecki (Sancho) - Don Kiszot, T. Dramatyczny w Warszawie; Dominika Kimaty (Monique Toussaint) - Getsemani, T. im. Wojciecha Bogusławskiego w Kaliszu / T. Współczesny w Szczecinie.

KOPCIŃSKI Barbara Wysocka jako reżyserka operowa.

KYZIOŁ Zemsta - pierwszy "duży" spektakl Weroniki Szczawińskiej, T. Dramatyczny w Wałbrzychu.

MAJCHEREK Grzegorz Daukszewicz (Sergiusz) w Sztuce bez tytułu.

MIERNIK Barbara Wysocka w roli reżyserki operowej.

MIŁKOWSKI Tomasz Karolak w roli dyrektora Teatru IMKA w Warszawie.

SIERADZKI Agnieszka Więdłocha (Olga) - Nad, T. im. Stefana Jaracza w Łodzi (nie ścisły debiut, ale pierwszy sezon świetnie zapowiadającej się aktorki).

STANKIEWICZ-PODHORECKA W minionym sezonie nie znajduję interesującego debiutu.

SZTARBOWSKI To właściwie debiut w roli tytułowej - Joanna Drozda w Madame Bovary, T. Dramatyczny w Warszawie.

WAKAR Reżyserski: Lena Frankiewicz - 60/09 w T. Wytwórnia w Warszawie; aktorski: już nie debiut, bo tę samą aktorkę wymieniałem w tym miejscu poprzednio, ale niezwykle cieszy rozwój Aleksandry Bednarz w roli Małgorzaty w Mistrzu i Małgorzacie w T. Polskim w Poznaniu oraz w roli Elżbiety w Królowych Brytanii w T. Powszechnym w Radomiu.

ZALEWSKA Barbara Wysocka w roli reżyserki operowej; Mateusz Pakuła w roli dramaturga (Biały Dmuchawiec. Pięć sztuk teatralnych).

***

Najlepszy teatr

BANIEWICZ T. im. Stefana Jaracza w Łodzi.

CIEŚLAK T. Narodowy w Warszawie.

DERKACZEW T. Dramatyczny w Wałbrzychu.

DREWNIAK Chyba T. Polski w Bydgoszczy za Transformacje Łysaka, Babel Kleczewskiej,

Rouen Brzyka

KOPCIŃSKI W tym sezonie chyba żaden teatr nie zasłużył na miano najlepszego.

KOŚCIELNIAK T. Dramatyczny w Wałbrzychu.

KOWALSKA Warto docenić ciekawą koncepcję sezonu w T. Dramatycznym w Wałbrzychu, realizowaną jako całościowy projekt ideowy i repertuarowy pod hasłem Znamy, znamy.

KYZIOŁ T. Dramatyczny w Wałbrzychu.

MAJCHEREK Żaden teatr nie miał chyba szczególnie udanego sezonu.

MIŁKOWSKI T. Narodowy w Warszawie.

SIERADZKI Program Znamy, znamy T. Dramatycznego w Wałbrzychu.

STANKIEWICZ-PODHORECKA Scena Faktu Teatru Telewizji oraz Warszawska Opera Kameralna.

SZTARBOWSKI T. Dramatyczny w Wałbrzychu; T. Polski w Bydgoszczy.

WAKAR T. Narodowy w Warszawie - niezmiennie.

ZALEWSKA Teatr Wielki - Opera Narodowa w Warszawie.

ŻÓŁKOŚ T. Polski w Bydgoszczy.

***

Najlepsze przedstawienie teatru lalkowego

DERKACZEW Janosik. Naprawdę prawdziwa historia Michała Walczaka w reż. Łukasza Kosa, T. Lalka w Warszawie.

DREWNIAK Janosik. Naprawdź prawdziwa historia; Co w trawie piszczy? Lidii Amejko, Marcina Czuba i Mateusza Pakuły w reż. Radosława Kasiukiewicza, Wrocławski T. Lalek.

KOWALSKA Alicja? Marcina Bartnikowskiego, reż. Marcin Bikowski, T. Malabar Hotel w Białymstoku/Warszawie.

KYZIOŁ Janosik. Naprawdę prawdziwa historia.

MAJCHEREK Pół żartem, pół serio: Lalka w T. Muzycznym w Gdyni (w końcu aktorzy żywego planu grają w konwencji teatru marionetkowego).

MIERNIKWidziałem kilka świetnych, które premierę miały niestety dwa, trzy sezony temu.

SIERADZKI Co w trawie piszczy?

STANKIEWICZ-PODHORECKA Nie znajduję w tej kategorii takiego spektaklu, który kwalifikowałby się jako najlepszy.

SZTARBOWSKI Janosik. Naprawdę prawdziwa historia.

ZALEWSKA Turandot w reż. Pawła Passiniego, Grupa Coincidentia i neTTheatre.

Najlepsze przedstawienie teatru muzycznego

CIEŚLAK Lalka, reż. Wojciech Kościelniak, T. Muzyczny w Gdyni.

DREWNIAK Samotność pól bawełnianych, reż. Radosław Rychcik, T. Muzyczny im. Jima Morrisona-Żeromskiego w Kielcach.

KOPCIŃSKI Lalka.

KOWALSKA Zagłada domu Usherów Philipa Glassa, reż. Barbara Wysocka, Teatr Wielki - Opera Narodowa w Warszawie.

KYZIOŁ Enter, reż. Jacek Poniedziałek i Anna Smolar, Nowy T. w Warszawie.

MAJCHEREK Lalka.

MIERNIK Lalka.

SIERADZKI Żywot rozpustnika Igora Strawińskiego, reż. Mark Weiss, Warszawska Opera Kameralna.

STANKIEWICZ-PODHORECKAZgłaszam spektakl muzyczny o charakterze kabaretowym Warszawa moich wspomnień, sprawnie wyreżyserowany, świetnie wokalnie i aktorsko poprowadzony, ze scenariuszem i w reżyserii Barbary Dobrzyńskiej. Artystka w piosence, poezji i skeczu pokazała Warszawę trzech epok, na styku trzech diametralnie różnych rzeczywistości: przed wojną, w czasie jej trwania i tuż po. W spektaklu stolica została ukazana jako miasto kochane przez swoich mieszkańców, którzy w jego obronie byli gotowi poświęcić życie. Przedstawienie pokazano tylko jeden raz, w warszawskim Domu Kultury "Łowicka". Aż trudno uwierzyć, że dla tego znakomitego artystycznie i wartościowego przedsięwzięcia nie znalazło się miejsce w repertuarze żadnego teatru.

SZTARBOWSKI Wiem, że nieładnie chwalić spektakle z własnego ogródka, ale mam wrażenie, że każdy, kto zobaczył autorski projekt Marty Górnickiej, zrozumie ten wybór - Chór kobiet, reż. Marta Górnicka, Instytut Teatralny im. Zbigniewa Raszewskiego.

WAKAR Nie znajduję.

ZALEWSKA Lalka.

ŻÓŁKOŚ Lalka.

***

Najlepsze przedstawienie teatru tańca

DERKACZEW Czerwona trawa, reż. Katarzyna Chmielewska i Leszek Bzdyl, T. Dada von Bzdülöw.

DREWNIAK Powinienem chyba wskazać którąś z epokowych prac wiecznie młodego i nadal niezwykle kreatywnego Leszka Bzdyla, ale niestety nie znam się na teatrze tańca i mało go oglądam. Za to bardzo lubię, jak ktoś owe wygibasy niewiarygodnie szczupłych mężczyzn i takoż smukłych kobiet celnie parodiuje. Głosuję na choreografię Maćko Prusaka do Wesela hrabiego Orgaza w Narodowym Starym T. w Krakowie.

KOWALSKA Caffé latte T. Dada von Bzdülöw i SzaZa.

MIERNIK W tym sezonie oglądałem głównie produkcje zagraniczne.

STANKIEWICZ-PODHORECKA Bajadera - inscenizacja i choreogr. Natalia Makarowa, Teatr Wielki - Opera Narodowa w Warszawie.

WAKAR Nie śledzę.

ŻÓŁKOŚ Trop: Dance as Art. w choreogr. Iwony Pasińskiej, miejsce premiery Movements Factory.

***

Najlepsze przedstawienie Teatru Telewizji

DERKACZEW Rosyjskie konfitury Ludmiły Ulickiej, reż. Krystyna Janda.

DREWNIAK Miś w duym niebieskim domu - polski dubbing do odcinka I for-got rhythm,

Kanał MiniMini.

MAJCHEREK Powidoki Adama i Macieja Wojtyszków w reż. Macieja Wojtyszki [prapremiera na Festiwalu "Dwa Teatry" w Sopocie].

MIERNIK Nie mam z czego wybierać.

STANKIEWICZ-PODHORECKA Prymas w Komańczy - scen. i reż. Paweł Woldan, Scena Faktu Teatru Telewizji. Dużym walorem spektaklu, prócz samego tematu i stylu narracji, jest tytułowa rola w wykonaniu Olgierda Łukaszewicza.

WAKAR Mam wrażenie, że w ostatnim czasie Teatr Telewizji stracił jakiekolwiek znaczenie.

ZALEWSKA W roli Boga w reż. Tomasza Wiszniewskiego, Powidoki Adama i Macieja Wojtyszków w reż. Macieja Wojtyszki i Bułhakow Macieja Wojtyszki w reż. autora.

ŻÓŁKOŚ W roli Boga w reż. Tomasza Wiszniewskiego.

***

Najlepsze przedstawienie teatru alternatywnego

DERKACZEW Kompleks Portnoya wg powieści Philipa Rotha, reż. Adam Sajnuk, T. Konsekwentny w Warszawie.

DREWNIAK Turandot, reż. Paweł Passini, neTTheater i Grupa Coincidentia.

KOPCIŃSKI Chór kobiet, reż. Marta Górnicka, Instytut Teatralny im. Zbigniewa Raszewskiego. Czekam na Chór mężczyzn.

KOWALSKA Ewangelie dzieciństwa, reż. Jarosław Fret, Teatr ZAR we Wrocławiu.

KYZIOŁ Chór kobiet.

MIERNIK Turandot.

MIŁKOWSKI Król Kier znów na wylocie w reż. Piotra Borowskiego, Studium Teatralne w Warszawie; Ewangelie dzieciństwa.

STANKIEWICZ-PODHORECKA Nie znajduję żadnego, które kwalifikowałoby się jako najlepsze.

SZTARBOWSKI Turandot.

WAKAR Kompleks Portnoya.

ZALEWSKA Turandot.

***

Najciekawsza książka o teatrze

BANIEWICZ Andrzej Żurowski MODrzeJEwSKA. ShakespeareStar; Małgorzata Sugiera - Inny Szekspir.

CIEŚLAK Janusz Degler - Witkacego portret wielokrotny.

DERKACZEW Dariusz Kosiński - Teatra polskie. Historie.

DREWNIAK A może być o najgorszej? Humorystycznym przebojem roku było niechlujstwo edytorskie i faktograficzne książki Wątroba. Słownik polskiego teatru po 1997 roku. Głupi tytuł, zatrważający poziom merytoryczny połowy haseł, niegodny umysłu Macieja Nowaka wstęp. Czyta człowiek i nie wierzy - nie tylko w to, co czyta, ale w ogóle, że czyta.

KOPCIŃSKI Teatra polskie. Historie Dariusza Kosińskiego. Bodaj najważniejsza praca teatralna dwudziestolecia. Janusz Degler - Witkacego portret wielokrotny

.

KOŚCIELNIAK Nie potrafię wskazać tylko dwóch. Janusz Degler - Witkacego portret wielokrotny; Katarzyna Fazan - Projekty intymnego teatru śmierci; Dariusz Kosiński - Teatra polskie. Historie; Katarzyna Osińska - Teatr rosyjski XX wieku wobec tradycji; Samulel Weber - Teatralność jako medium.

KOWALSKA Janusz Degler - Witkacego portret wielokrotny; Dariusz Kosiński - Teatra polskie. Historie.

KYZIOŁ Teatra polskie. Historie.

MAJCHEREK Teatra polskie. Historie.

MIERNIK Teatra polskie. Historie.

MIŁKOWSKI Teatra polskie. Historie.

SIERADZKITeatra polskie. Historie.

STANKIEWICZ-PODHORECKA Zapatrzeni Michała Górala - to album zawierający rozmowy ze znakomitymi aktorami (m.in. Haliną Łabonarską, Anną Milewską, Ireną Kwiatkowską, ks. Kazimierzem Orzechowskim, Jerzym Turkiem, Franciszkiem Pieczką, Wiesławem Komasą) na temat duchowości, sumienia, wiary. Rozważania o Eucharystii, cykl sześciu książek księdza profesora Tadeusza Dajczera podejmujących zagadnienia naszej duchowości, zostały świeżo wydane w formie audiobooków w wykonaniu Haliny Łabonarskiej. Właśnie ze względu na doskonałą interpretację aktorską tej wybitnej artystki ów głęboki i piękny tekst wybrzmiewa całą gamą znaczeń. To nie tylko przeżycie religijne, ale też wielka uczta duchowa - artystyczna i teatralna.

SZTARBOWSKI Teatra polskie. Historie Dariusza Kosińskiego; Krystyna Duniec, Joanna Krakowska - Soc i sex. Diagnozy teatralne i nieteatralne.

WAKAR Sławomir Mrożek, Adam Tarn - Listy 1963-1975.

ZALEWSKA Teatra polskie. Historie; Witkacego portret wielokrotny; Soc i sex. Diagnozy teatralne i nieteatralne.

ŻÓŁKOŚ Teatra polskie. Historie. Należy docenić także niezwykłą narrację fotograficzną tej książki, której pomysłodawcą jest Piotr Morawski.

***

Największy skandal sezonu (odpowiedź może obejmować zjawiska artystyczne i pozaartystyczne)

BANIEWICZ Zapis w ustawie przygotowywanej przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego proponujący dwuletnie kontrakty dla aktorów. Wprowadzenie zapisu w życie prostą drogą prowadzi do zlikwidowania teatrów zawodowych, repertuarowych i artystycznych. Bez stałego wielopokoleniowego zespołu aktorów, pracujących ze sobą wiele lat pod mądrym kierownictwem, nie można stworzyć nic ponad komercję i tak zwany eksperyment. Na pewno nie teatr o wysokim poziome rzemiosła i sensownego myślenia artystycznego.

CIEŚLAK 1. Zanik Teatru Telewizji na antenie TVP. 2. Likwidacja Festiwalu Dialogu Czterech Kultur w Łodzi.

DERKACZEW Szum medialny wokół demonstracji Joanny Szczepkowskiej w spektaklu Persona. Ciało Simone Krystiana Lupy - próby użycia gestu aktorki do rozgrywek wewnątrzśrodowiskowych.

DREWNIAK Nielegalna, happeningowa pupa Joanny Szczepkowskiej w spektaklu Persona. Ciało Simone. Joanna Szczepkowska analizująca wymowę własnej pupy w mediach. Joanna Szczepkowska publikująca donosy na styl pracy reżysera Lupy i porządki w T. Dramatycznym. Wybór Joanny Szczepkowskiej na prezesa ZASP-u. Prezes Joanna Szczepkowska komunikująca się ze swoim elektoratem na portalu społecznościowym e-teatru. Prezes Joanna Szczepkowska redagująca i publikująca histeryczne listy aktorek, którym nie podobają się zmiany w warszawskim T. Polskim Zacytujmy Szekspira: "Tak wielki umysł w takim pomieszaniu".

KOPCIŃSKI Nie tyle skandal, co żenada. Myślę o proteście niektórych młodych reżyserów przeciwko odwołaniu Warszawskich Spotkań Teatralnych z powodu żałoby narodowej. Przekonanie, że teatr mógłby stworzyć alternatywną formę żałoby, ale mu nie pozwolono, wydaje mi się pyszne i naiwne. Skandalem natomiast była publikacja Wątroby - bardziej biuletynu propagandowego niż słownika polskiego teatru po 1997 roku.

KOWALSKA Korzystając z tej rubryki, chciałabym wskazać na skandal zamierzony i zrealizowany z pełnym sukcesem. Taką udaną prowokacją był spektakl Był sobie Andrzej, Andrzej, Andrzej i Andrzej w T. Dramatycznym w Wałbrzychu, pomyślany jako zamach na generację mistrzów i olimpijskie samozadowolenie elit. Monika Strzępka i Paweł Demirski to artyści, których ciągle coś wkurza. Wyczuwa to publiczność, którą też czasem udaje się wkurzyć, co sprawia, że produkcje tego duetu przynoszą na ogół ożywczy skok adrenaliny. Trzymam kciuki, by potencjał gniewu nie wyczerpał im się zbyt szybko.

KYZIOŁ 1. Poziom dyskusji sprowokowanej przez goły tyłek Joanny Szczepkowskiej. 2. Próby wymuszenia przez Macieja Kowalewskiego na władzach Warszawy przedłużenia dyrektorskiego kontraktu w T. Na Woli, podczas gdy jego trzyletnia dyrekcja zaowocowała JEDNYM udanym spektaklem - Lipcem Iwana Wyrypajewa. 3. Powołanie decyzją warszawskiego Biura Kultury na stanowiska szefów T. Studio dyrektora teatru offowego i byłego dyplomaty

MAJCHEREK Skandali, wydarzeń kuriozalnych i zwykłej hucpy było co niemiara. Z pewnością więcej niż świetnych premier. Nie będę zapewne oryginalny, wskazując skandal, jaki wywołała Joanna Szczepkowska

na premierze spektaklu Krystiana Lupy.

MIERNIK Sposób, w jaki młodzi polscy reżyserzy traktują klasykę dramatu. Sztuka dla sztuki, zabawy dla teatrologów wysnute z tekstów literackich, skąpane w przebojach z play listy radia Zet. Grunt, by reżyser ze scenografem dobrze się bawili. Przykładów można mnożyć od Koszalina po Wałbrzych.

MIŁKOWSKI Ekspulsja Joanny Szczepkowskiej z T. Dramatycznego w Warszawie. Spektakl Niech żyje wojna!!! Strzępki/Demirskiego w Wałbrzychu. Swoją nieporadność artystyczną, krzykliwy chaos i niezborność przykrywa szlachetnym przesłaniem. Skandalem jest zwłaszcza nagradzanie tego rodzaju amatorszczyzny.

SIERADZKI 1. W sferze praktyki: rozkoszna działalność władz kulturalnych Łodzi, które na cztery miesiące przed imprezą odwołały sobie władze wysoko cenionego Festiwalu Dialogu Czterech Kultur, bo były przekonane, że festiwal teatralny robi dyrektor z łapanki w parę tygodni. Nieszczęsna Łódź z takimi "ojcami miasta". 2. W sferze idei: głęboka, ale niczym, poza ugruntowanym przekonaniem, nie podparta myśl Macieja Nowaka, że kino jest hetero, a teatr jest homo. Dopraszam się łaski dla okrutnie wykluczanych heteryków!

STANKIEWICZ-PODHORECKATutaj przykładów jest wiele, ale skoro wolno mi wymienić tylko dwa, podaję: 1. antyartystyczną działalność warszawskiego T. Dramatycznego zarządzanego przez Pawła Miśkiewicza, czego efektem są takie spektakle jak m.in. Ewangelia - niby na podstawie Ewangelii według św. Jana, Persona. Ciało Simone Krystiana Lupy, Madame Bovary - niby Gustawa Flauberta, itd., itd. Właściwie wszystkie spektakle tego teatru to miernoty przynoszące wstyd polskiemu teatrowi. 2. Również wstyd i hańbę polskiej scenie przynosi spektakl Enter wystawiony pod szyldem Nowego T., któremu dyrektoruje Krzysztof Warlikowski. Tym gejowskim, nieudacznym, amatorskim (dosłownie) spektaklem powinna zainteresować się prokuratura ze względu na promowanie związku homoseksualnego trzydziestoparoletniego homoseksualisty i jego nieletniego "narzeczonego". Spektakl oparty jest bowiem na faktach.

SZTARBOWSKI Skrajnie nieprofesjonalne zachowanie Joanny Szczepkowskiej, która podczas premiery spektaklu Persona. Ciało Simone w reż. Krystiana Lupy w T. Dramatycznym w Warszawie pokazała reżyserowi nagie pośladki, ignorując pracę swoich scenicznych partnerów. Degenerację środowiska aktorskiego potwierdza fakt, że w krótkim czasie po tym zdarzeniu wybrano Szczepkowską na prezesa ZASP-u.

WAKAR Nie wymieniam słynnego gestu Joanny Szczepkowskiej, gdyż obnażyła nie tylko cztery litery, ale i stosunki panujące w polskim teatrze, a poza tym musiałbym wymienić także spektakl Persona. Ciało Simone Krystiana Lupy. Wymieniam za to zarządzanie kulturą w Łodzi, z nieudacznym sprzątaniem po prezydencie Kropiwnickim, oraz niedotrzymanie umowy z Andrzejem Sewerynem przez władze województwa mazowieckiego, w efekcie czego możemy stracić z Polski Andrzeja Seweryna oraz zaprzepaścić szansę na odnowę T. Polskiego w Warszawie. Na koniec - Wątroba. Słownik polskiego teatru po 1997 roku i próby odgrzania niepotrzebnej wojny starych z młodymi przez ideologów nowego teatru.

ZALEWSKA Stanowisko reżyserów teatralnych związanych z "Krytyką Polityczną" wobec żałoby narodowej w związku z odwołaniem WST - co było trudną, ale trafną decyzją Macieja Nowaka.