Wczesny Czechow
Ostatnim spektaklem, który pokazany będzie na Warszawskich Spotkaniach Teatralnych, jest "Płatonow" Czechowa wyreżyserowany przez Jerzego Jarockiego.
"Płatonowa" wystawia się chyba najrzadziej ze wszystkich dramatów Czechowa. Autor napisał go, gdy był jeszcze studentem medycyny. Chciał wystawić sztukę w moskiewskim Teatrze Małym. Przeczytała ją tylko aktorka Maria Jermołowa. Zawiedziony jej opinią Czechow schował młodzieńczy utwór do szuflady. Nigdy już o nim nie wspominał. Rękopis, zawarty w kilku szkolnych zeszytach, odnaleziono dopiero w 1923 r., prawie 20-lat po śmierci autora.
Prapremiery i kilku wystawień sztuka doczekała się najpierw za granicą. W Moskwie wystawiono ją dopiero w 1960 r. Polska prapremiera w reżyserii Adama Hanuszkiewicza, z Gustawem Holoubkiem w roli głównej, odbyła się w Teatrze Dramatycznym w 1962 r.
W sztuce napisanej przez osiemnastoletniego Czechowa są już zapowiedzi motywów, problemów, wątków występujących w jego późniejszych sztukach - motyw opuszczonego rodowego gniazda znany z "Wiśniowego sadu", poczucie zmarnowanego życia, jak w "Wujaszku Wani", a przede wszystkim niszcząca ludzi szara codzienność rosyjskiej prowincji. Są też charakterystyczne dla Czechowa chaotyczne rozmowy, podczas których nikt nikogo nie słucha i nic się nie dzieje.
Jerzy Jarocki spojrzał na młodzieńczy dramat właśnie z perspektywy całej twórczości Czechowa. Odsunął na plan dalszy konflikt pokoleń, problem "ojców i dzieci". Dokładniej zajął się postacią tytułowego bohatera. Płatonow - wiejski nauczyciel, prowincjonalny Don Juan z upodobaniem cytujący monologi Hamleta - u Jarockiego ma cechy tragiczne. Zdaje sobie sprawę ze swojej małości, sam obwinia się i oskarża.
"Rezygnacja reżysera z całego bez mała aktu trzeciego nie tylko pomniejsza kabotynizm Płatonowa, ale osłabia jego łajdactwa i śmieszności - pisał Andrzej Wanat w Teatrze. - Dla Jarockiego utwór nie jest zresztą komedią, choć żywioł komediowy grać będzie w przedstawieniu dużą rolę. Jest dramatem człowieka przerażonego własną naturą, dotkniętego zanikiem woli, nie umiejącego określić swojego losu w świecie niepewnych, fikcyjnych albo chwilowych wartości."
Na scenie Teatru Dramatycznego przedstawienie wrocławskiego Teatru Polskiego grane będzie przez pięć dni, od czwartku do poniedziałku o godz. 18.
